Meer dan 100 jaar monumentaal groen

Wandelend over het voetpad langs de Amstel onder het gebladerte van de dubbele rij iepen vergeten mensen de drukte van de stad. Joggers houden hun lijf fit, bewoners die naar frisse lucht snakken organiseren een picknick aan het water en honden kunnen – verplicht aan de lijn – samen met hun baasje een frisse neus halen.

Verschrikt keken buurtbewoners op toen ze op een ochtend in april het geluid van zaagmachines hoorden. Bij een woonboot werd, via een noodverordening, een monumentale Velddiep, een Ulmus Minor uit 1938 gekapt. Bij een controle was gebleken dat het wortelgestel aangetast was en de boom op de woonboot zou kunnen omvallen.

En passant kregen bewoners te horen dat er nog vijf iepen mogelijk op de nominatie staan gekapt te worden. Op de gemeentelijke kap- en onderhoudskaart was dat gelukkig niet aangegeven en we kunnen voorlopig dus nog van het groen genieten. De droge zomer van vorig jaar betekende een zware aanslag op de bomen en hun wortelgestel maar de iepen zitten nu allemaal vol in blad en lijken gezond.

Een aantal iepen is ouder dan de huidige bewoners. Voor de Ysbreeker staat een Ulmus Minor en met een hoogte van 18 tot 24 meter torent de boom uit 1917 met nummer 456593 boven de statige huizen van de Weesperzijde uit.  En vlakbij de Nieuwe Amstelbrug staat de Iep met boomnummer 456603 uit 1918.  De bomen op de Weesperzijdestrook zijn dan ook door de gemeente aangewezen als monument.

Herplanting van gekapte Iepen is verplicht maar dat vraagt veel voorbereiding, want voordat er een nieuwe boom geplant kan worden moet er bodemonderzoek worden verricht. De uitslag kan enkele maanden op zich laten wachten. Pas daarna mag de afdeling groen de oude stobbe en wortels verwijderen. Vervolgens wordt er een nieuwe groeiplaats gemaakt met een speciaal zandmengsel zodat de nieuwe boom goede kansen krijgt. Daarbij komt ook nog dat een nieuwe boom ruim van tevoren moet worden besteld. Tussen kap en herplant zit daarom meestal twee à drie jaar. Om de iepziekte te voorkomen, worden bij aanplant van nieuwe iepen alleen iepziektebestendige (bijna immune) soorten toegepast.

Of de kap van de iep uit 1938 aan alle vergunningsverplichtingen voldeed is onduidelijk. In de beleidsnotitie van het Stadsdeel staat dat voor het planten of rooien van bomen bij of op waterkeringen en beschermende gronden de initiatiefnemer een vergunning moet aanvragen bij het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV). Kap wordt alleen in uitzonderlijke gevallen toegestaan. Honingdauw en roetdauw door luisaantasting, schaduw, uitzichtbelemmering, bladval, schade door zware zaden en vruchten, allergie voor bomenstuifmeel, overlast door lichte zaden en vruchten zijn geen redenen voor kap.

Harald Schole

bronnen:

http://www.bomenstichtingamsterdam.nl/bomenbeleidsplanstadsdeeloost.pdf

https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=bomenkaart+amsterdam

https://maps.amsterdam.nl/bomen/

correspondentie met betrokkenen

De Iep

De iep is een ideale straatboom, kan goed tegen luchtverontreiniging, stelt weinig eisen aan de bodem, is niet gevoelig voor zoutschade, is windvast, groeit snel en kan oud worden. Het iepziektebeleid is opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV).

Iepen in Oost/Watergraafsmeer worden in het kader van de zorgplicht gemiddeld twee keer per jaar gecontroleerd op iepziekte. In twijfelgevallen wordt een onafhankelijke controleur ingeschakeld om de iepziekte te bevestigen. Indien een zieke iep in een rij iepen staat, wordt een wortelbarrière toegepast. Het beleid is dat een preventieve kap alleen als laatste redmiddel wordt toegepast. De snelle kap van de iep uit 1938 heeft veel bewoners daarom verbaasd.

Het stadsdeel stelt terecht: bomen zijn zeer belangrijke groenelementen in de bebouwde omgeving. Zij hebben uiteenlopende functies voor ruimtelijke ordening en microklimaat. Naast waterlopen vormen bomen de basis van de stedelijke ecologie. Een boom is een ecosysteem op zich en biedt voedsel en beschutting aan tal van vogels, vleermuizen, insecten, mossen, schimmels en planten. Naast de ecologische functie van bomen hebben bomen een hoge belevingswaarde. Een boom in de stad wordt veelal gezien als een belangrijk element in de stedelijke omgeving. Ook de gezondheid van mensen wordt positief beïnvloed doordat bomen de lucht koeler en schoner maken. Bomen filteren als het ware de lucht. Doordat het blad van bomen enigszins elektrostatisch is geladen blijft zwevend stof op het blad zitten. Door regen en bladval komt dit stof uiteindelijk op de bodem terecht en gaat niet opnieuw zweven.